Hoe beperken we de opwarming van de aarde tot 3,2C in 2100?

Gemiddelde stijging van de temperatuur van de aarde in 2021

In mijn vorige blogpost ben ik ingegaan op de conclusie van het laatste rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), namelijk dat de temperatuur van de aarde vrijwel zeker opgelopen zal zijn tot 3,2^oC of hoger in 2100

Had het anders gekund?

Er zijn het afgelopen decennium minstens drie kansen (‘windows of opportunity’) geweest om de opwarming van de aarde te consolideren op 2^oC. In 1½^oC heeft volgens mij geen enkele partij die het Parijse akkoord ondertekende, ooit geloofd. 

– Onmiddellijk beginnen met wereldwijde vermindering van de winning en het gebruik van fossiele energie, gepaard aan krachtige vermindering van het gebruik van energie en andere grondstoffen. Geen investeringen meer in fossiele brandstoffen.

– Meer geleidelijke vermindering van de uitstoot van CO₂ tot 2035 en gigantische uitbreiding van de capaciteit om CO₂ af te vangen, uit te lucht te halen en op te slaan

– Volledig stoppen met ontbossing en herbebossing met minstens 400 miljoen bomen.

De eerste optie zou alleen mogelijk zijn geweest als de welvarende landen de rest van de wereld krachtig financieel hadden ondersteund met de uitvoering van zo’n beleid.

De tweede optie – de voorkeursoptie van ‘Big Oil’ en de zware industrie – was gebaseerd op onbewezen technologie, waardoor deze optie een zware wissel op de toekomst had getrokken.

– De derde optie – met name herbebossing – werpt pas na tientallen jaren vruchten af; bomen hebben immers tijd nodig om te groeien, en CO₂ op te slaan.

In feite is ‘de wereld’ de tweede weg ingeslagen, maar dan zonder de middelen om de CO₂-uitstoot af te vangen, uit te lucht te halen en op te slaan. Niettemin zal de uitstoot van CO₂ in de welvarende landen de komende decennia afnemen. In landen als India en China is er daarentegen sprake van forse toename door economische groei, ook dankzij de productie van consumptiegoederen voor de rest van de wereld. 

Het had anders gekund als regeringen krachtdadig en eensgezind hadden gehandeld en de intenties van het verdrag van Parijs hadden uitgevoerd.

Hoe ziet de wereld er in 2100 uit?

Aan het beantwoorden van deze vraag komt geen glazen bol te pas.  Alle symptomen zijn er al en die zullen alleen maar erger worden. Bovendien, 3,2^oC zal een gemiddelde zijn. Uit de bovenstaande kaart blijkt dat de temperatuur aan de westkust van de VS nu al bijna met 2,5^oC is gestegen. De gevolgen zijn bekend: droogte, afgewisseld met perioden van hevige neerslag, mega-bosbranden, mislukte oogsten, tekort aan voedsel en (drink)water. Maar ook landen rond de evenaar, in het Verre Oosten en niet te vergeten de poolgebieden gaan al in de richting van 3^oC.

Welke temperatuur kunnen mensen aan? Als het heet en vochtig is, zoals in de moessonlanden, is 35^oC een fatale grens.  Bij die temperatuur kan het lichaam niet meer transpireren en koelt dus niet meer af. Bewoners zullen deze gebieden verlaten en een omvangrijke stroom klimaatvluchtelingen komt op gang. Nu al wordt de grens van 35^oC plaatselijk benaderd in het zuidwesten van de VS, Mexico, Noord Afrika, de moessongebieden in het Verre Oosten en de noordkust van Australië. Bekijk hier een interactieve kaart.

In Nederland komt weliswaar meer en meer heftige neerslag en de temperatuur stijgt, maar we blijven buiten de risicozone.

Wat we wel gaan merken is de stijging van het zeeniveau (waarschijnlijk een halve meter in 2050 en een meter in 2100) en daarmee samenhangend ook van het peil van de rivieren. De huidige dijken – op deltahoogte – zijn te laag. Ook krijgen we in de steden te maken met steeds heftiger hitte-eilanden. Er zal vaker sprake zijn van smogvorming. Zoet water wordt schaars.

Wat nu?

De enige (theoretisch) mogelijkheid een temperatuurstijging van gemiddeld 3,2^oC of meer alsnog af te wenden is wereldwijd met onmiddellijke ingang de volgende maatregelen in te voeren:

– afname van de productie van fossiele brandstoffen met minstens 10% per jaar;

– invoering van een forse CO₂-taks, die kan worden afgekocht door CO₂ af te vangen;

– vermindering van de hoeveelheid runderen jaarlijks met 7,5% en vlees belasten als alcohol; 

– invoeren van een maximumsnelheid van 80 km/u; de snelheid van auto’s begrenzen op 100 km/u. Verder beprijzen van kilometers in stedelijke gebieden;

 – verdubbelen van de bouw van windmolens, ook op land; eigenaren van huizen en gebouwen verplichten op alle bruikbare daken zonnepanelen te leggen. Als dat nog onvoldoende is, kerncentrales bouwen

– alleen nieuwbouw toe te staan als hergebruik van bestaande gebouwen niet mogelijk is; huizentekort opheffen door splitsing van woningen.

Dit alles gaat niet gebeuren, dus zal de aarde geleidelijk opwarmen met minimaal 3,2^oC in 2100. We moeten ons daarom voortaan concentreren op twee concrete doelen: matiging van de CO₂-uitstoot en aanpassing van onze manier van leven aan de gevolgen van de opwarming van de aarde. Wat het eerste doel betreft, de hiervoor beschreven maatregelen gelden daarbij in afgezwakte evenzeer als uitgangspunt. 

Aanpassing aan het veranderende klimaat

Aanpassing van ons leven, onze levensstandaard en de inrichting van het land zullen veel meer dan nu in het teken komen te staan van aanpassing aan de klimaatverandering. Daarbij gelden de volgende maatregelen:

– Bezien welk deel van het land eventueel aan het stijgende niveau van de zee en rivieren aan het water kan worden prijsgegeven en waar met hogere dijken steden, industriegebieden en essentiële infrastructuur kan worden beschermd.

 – Tegengaan van de hittestress in stedelijke gebieden door een drastische uitbreiding van het aantal bomen in en rond de steden, gecombineerd met plassen voor waterberging en verkoeling, deels op vrijkomende landbouwgrond; 

– Veiligstellen van de drinkwatervoorziening, die ook wordt bedreigd door verzilting van bodems in de kuststreek en beperking van het gebruik van drinkwater door aanleg van een afzonderlijke waterleiding voor dit doel;

– Vergroten van de zelfvoorziening van steden op het gebied van voedsel, door bosgebieden rond steden af te wisselen met landbouw en om in steden stadslandbouw te initiëren;

– Isolatie van huizen, nu ook om warmte buiten te houden; koele interieurs opnemen als eis bij -bouwplannen;

– Verminderen van de noodzaak van mensen om zich te verplaatsen, door 15-minutensteden krachtig te stimuleren.

– Afstemmen van de planning van buitensporten op de te verwachten weersgesteldheid

Voor Nederland hoeft een temperatuurstijging van de aarde tot 3,2^oC niet dramatisch te zijn; voor grote delen van de wereld is dat wel het geval. Het is daarom hoognodig om een humaan immigratiebeleid voor klimaatvluchtelingen te initiëren en daarvoor financiële middelen vrij te maken.

In mijn e-boek over duurzame energie lees je alles over de vervanging van fossiele energie door duurzame energiebronnen. Je kunt het dossier Duurzame energie hier downloaden